Ndjehem i privilegjuar nga Zoti dhe shumë krenar, që jam në rrugën historike të miqësisë dhe të bashkëpunimit me burrin e vyeshëm dhe shumë të merituar të Familjes Sokoli, autorin e këtij libri shumë të vlefshëm monografik, për Xhaxhain e Tij Zefin
Këtë shkrim – recension të shkurtër, po e filloj me falënderime Zotit, që më hapi rrugën e miqësisë dhe të bashkëpunimit me Familjen Sokoli, që nga trungu i Paplekajve në Lekbibaj të Malësisë së Gjakovës së quajtur Tropojë, ishin shpërngulur në Radoniq të Gjakovës.
Me birin e Familjes Sokoli, të njohur për trimëri dhe luftë për truallin Dardan e për Shqipërinë Etnike, deri në luftën tonë të fundit çlirimtare, ku kishin rënë martirët e fundit, në Mejë të Gjakovës – pra, me Palin, atdhetar dhe shkrimtar i dëshmuar në diasporë, duke qenë në udhëheqje të Lidhjes së Shkrimtarëve dhe të Artistëve Shqiptarë në Gjermani, kam pasur fatin dhe privilegjin nga Zoti, që të bashkëpunoj që nga vitet e para të lirisë së Kosovës. Duke qenë ai në Gjermani e unë në Itali, bashkëpunimi ishte virtual, në distancë.
Kisha shkuar në Brazil, për të pestën herë me radhë. Në fund të shkurtit 2008, sapo arrita në Belo Horizonte, e themeluam asociacionin për bashkëpunim mes Brazilit e Kosovës “BRAKOS”, bashkë me profesoreshën universitare, tashmë të ndjerë, Dr Vera Lucia Alves Neves dhe me miq të tjerë. Pal Sokoli, nga Europa po ndiqte veprimtaritë dhe takimet e mia atje. Një ditë më shkruan, duke më treguar historinë e Xhaxhait të tij Zef Sokolit, ballistit të dëshmuar, i cili pas luftës me partizanët komunistë, në mbrojtje të Shaban Polluzhës, kishte thyer burgun komunist e kishte ikur në Shqipëri e nga atje, bashkë me disa bashkëluftëtarë kishin ikur në Itali. Nga Italia, me traget kishte shkuar në Brazilin e largët, një hetë në Rio de Janeiro e pastaj në Belo Horizonte (kryeqytet i shtetit mjaft të zhvilluar e i prodhuesit të parë të kafesë në botë – Minas Gerais, ku edhe ishte martuar e kishte krijuar familjen. Pali më tha se kishin komunikuar dikur me letra, por pa hyrë në çështjen kombëtare, sepse policia komuniste i hapte i lexonte e nuk i dërgonte, as andej e as këndej. Kishin kaluar mbi 20 vjet që kishte humbur komunikimi, sipas të gjitha gjasave për shkak të pengesave të policisë pushtuese sllavo-komuniste. Nuk e dinin më, nëse është i gjallë apo jo Axha Zef, prandaj m’u lut të interesohem mos po gjej ndoj gjurmë të tij. Këtë kërkesë të Palit, unë e pranova si privilrgj të madh edhe si përgjegjësi tëjashtëzakonshme.
Që të mos përsëriten gjërat, lexues të nderuar, tani po i them dy fjalë për librin monografik të Palit “Zef Sokoli shërbestari i Shqipërisë Etnike”, libër të cilin e konsideroj dhe e çmoj me vlera shumë të larta, historike dhe artistike, libër që ka vulën e pashlyeshme të Ballit Kombëtar, të cilit Axha Zef i ka shërbyer me pushkë e me penë, duke mos kursyer as jetën për çështjen kombëtare dhe për bashkim të të gjithë shqiptarëve në një shtet.
Pal Sokoli, i privilegjuar, nipi i Axhës Zef e vëllai i 4 martirëve dhe i dëshmorit të kombit Gjergj Sokoli, i masakruar nga bandat pushtuese serbiane, në prill 1999, në Mejë të Gjakovës, këtë libër monografik, kushtuar Axhës Zef, të cilin shkoi e takoi në Brazil, mbas 64 vjetësh të ikur nga Kosova, atëherë kur Pali akoma nuk ishte i gjallë, e ka shkruar me shumë profesionalizëm, duke mbarështruar fakte të argumentuara me dëshmi të gjalla. Aq bukur e ka shkruar, sikur të kishte luftuar bashkë me Axhën Zef e të kishte rrugëtuar bashkë me Te, në jetën plot batica e zbatica që e kaloi, nga këtu e në kontinentin e largët të Amerikës Jugore.
Është mirë që këtë libër ta ketë në dorë çdo shqiptar, që do ta njohë mirë veprimtarinë e Ballit tonë Kombëtar, të ballistëve tanë, gjithmonë në shërbim të Shqipërisë Etnike. Me këtë libër hidhet dritë historike në figurat kryesore dhe nismëtare të Ballit Kombëtar, në veprimtarinë e tyre atdhetare dhe në luftën e pakompromis për bashkimin kombëtar, në ribërjen e Shqipërisë Etnike. Janë të rralla penat që shkruajnë e qëndisin kaq bukur, si pena e Pal Sokolit, në këtë libër. Merreni të gjithë e kënaquni duke lexuar dhe duke mësuar mirë veprimtari e vlera të historisë sonë kombëtare, çfarë nuk i keni ditur deri më tani.
Në fund, e falënderoj autorin, që më nderoi, duke më dhënë privilegjin të jem recensent i këtij libri kaq të çmueshëm, kaq të vlefshëm, për historinë dhe artin tonë krijues letrar.
