Zonja dhe zotërinj, të nderuar të pranishëm, dashamirë të fjalës së shkruar
Nëse do t’i kërkohej fjalës të kishte trup, do ta merrte trajtën e një njeriu që shkruan me shpatullat përkulur mbi një dritë që digjet në brendësi.
Para jush sot dua të flas për një zë – jo thjesht një zë poetik, por një zë që i ka mbijetuar heshtjes, plumbit, djegies, dhe ndëshkimit të fjalës së lirë. Ai qëndron mes nesh jo vetëm si poet, por si dëshmitar i së vërtetës, si kritik që zhbiron thellësitë e mendimit, si shkrimtar që nuk ka pranuar asnjë kompromis me shpirtin. Si eseist që gdhend të vërtetën mbi gurët e harresës.
Në një vend ku fjala është ndëshkuar me plumb, dhe poezia është parë si tradhti ndaj harresës, lindi ai që nuk iu tremb as fjalës, as plumbit. Ai nuk është thjesht poet ... në gjuhën e heshtjes ai është zëri ... në rrënojat e kohës, ai është dëshmia ... në plagët e historisë, ai është dora që shkruan, pa mëshirë, pa frikë, pa retorikë.
Në duart e tij, gjuha nuk është zbukurim, por dhembje që kërkon drejtësi, në mendjen e tij, letërsia nuk është strehë, por fushëbetejë, ku çdo varg është një goditje në ndërgjegjen e kohës. Në shkrimet e tij nuk ka zbukurime për sy, por fjalë që hapin plagë për të nxjerrë shërim. Në vargjet e tij nuk ka stoli, por gurë zjarri që ndezin kujtesën kombëtare.
Ai është kritiku që e çliron poezinë nga maskat, eseisti që ndërton ura ndërmjet mendimit dhe ndjenjës, shkrimtari që fjalëve u jep frymëmarrje të gjakut.
Në librin e tij “O amë, O amë”, ai nuk shkroi vetëm poezi – ai ngriti një përmendore për të pashqiptueshmen. Në romanin “Mojsiu fluturonte me qerre të zjarrtë”, ai e ktheu legjendën në realitet të përvëluar. Pra këto vepra nuk janë vetëm letërsi – janë testament i një populli që ka vuajtur, por nuk ka heshtur.
atëherë kur plumbat ndalnin çdo fjalë, dhe hapat nëpër rrugë përgjonin frymëmarrjen, ai ndalohet nga ushtria dhe policia serbe. me armë të drejtuara nga ai, e urdhërojnë:
— “Duart lart! Dorëzoi armët!” Nuk u lëkund. Me një qetësi që e mëson vetëm fjala e dhimbshme, futi dorën në xhepin e setrës, dhe prej aty, me një qetësi të madhe, nxjerr një laps të zakonshëm, që ndriçonte më fortë se zjarri. E ngriti lartë, në qiellin e zymtë, e mban fort në dorë si flamur, me një zë që nuk mbante as frikë, as urrejtje, tha:
— “Ja arma ime!” Heshtja ra mbi ta, si në faqe të fundit të një romani që nuk dinë ta lexojnë.
Prej asaj dite, lapsi i tij s’u ul më, ai ka shkruar fjalë që nuk vdesin,
ka dokumentuar shpirtin e një kombi, ka ngjitur plagët me vargje,
ka ndriçuar terrin me dritë mendimi.
ende – për të burgosurit e dhimbjes, për hijet e grave të përdhunuara, për burrat që u kthyen veç në kujtime, për fëmijët që mësuan alfabetin me gjakun e prindërve. Ai është kujtesa që nuk pushon. Është miku i së vërtetës. Është roja e paepur e fjalës së lirë, poeti që nuk e fsheh plagën, por e bën poezi.
ne, lexuesit, heshtim para tij —
jo nga frika, por nga nderimi. Të nderuar miq, të gjithë ne sot e nderojmë jo vetëm mikun tonë, por misionin e tij të shenjtë:
atë të fjalës që nuk përkulet,
atë të lapsit që nuk dorëzohet.
Mirë se erdhe mes nesh,
profesor, Ti që nuk e lëshove kurrë armën tënde nga duart tua: lapsin.
Neudorf, Maj 2025
