Dr. Bujar Bukoshi zë një vend të veçantë në historinë bashkëkohore shqiptare si një ndër figurat më përfaqësuese të urtësisë politike, angazhimit institucional dhe përkushtimit intelektual ndaj çështjes kombëtare. I formuar si mjek me profil shkencor e humanist, ai u dëshmua si arkitekt i institucioneve të rezistencës politike gjatë periudhës më të errët të Kosovës, duke e kthyer përkushtimin ndaj jetës njerëzore në mision për mbijetesën kolektive të një populli.
I lindur më 1947 në Suharekë, Bukoshi përfundoi studimet në Universitetin e Zagrebit dhe u dallua për profesionalizëm në fushën e mjekësisë. Por profili i tij nuk mbeti në kufijtë e profesionit. Me shpalljen e Pavarësisë së Kosovës më 2 korrik 1990 dhe formimin e institucioneve të Republikës së Kosovës më 1991, ai u zgjodh kryeministër i Qeverisë në mërgim – një strukturë që simbolizoi aspiratën për shtet dhe i dha Kosovës përfaqësim të organizuar në arenën ndërkombëtare.
Në periudhën 1991–1999, në kushte të jashtëzakonshme dhe pa territor shtetëror, Bukoshi udhëhoqi një qeveri që u mbështet mbi vullnetin e popullit, kontributin e diasporës dhe parimet e përfaqësimit institucional. Ai veproi me maturi politike dhe kompetencë shtetformuese, duke ndërmjetësuar ndihma për arsim, shëndetësi dhe organizimin e jetës shoqërore shqiptare në Kosovë në kohë represioni. Nëpërmjet diplomacisë së tij insistuese dhe përfaqësimit të qëndrueshëm, ai kontribuoi në ruajtjen e subjektivitetit ndërkombëtar të çështjes së Kosovës.
Në raport me segmentet e tjera të lëvizjes çlirimtare, Bukoshi përfaqësoi vijën institucionale të rezistencës paqësore dhe diplomacisë ndërkombëtare. Kjo nuk e pengoi që të ruante unitetin e brendshëm të çështjes kombëtare, pavarësisht divergjencave strategjike që shfaqeshin gjatë viteve të 90-ta. Maturia politike dhe besimi në zgjidhjen përmes institucioneve ishin shtyllat që e udhëhoqën.
Pas përfundimit të luftës, ai mbeti aktiv në jetën publike dhe politike të Kosovës, duke dhënë kontribut edhe në periudhën e pasluftës në ndërtimin institucional të shtetit. Në detyrën e zëvendëskryeministrit dhe në funksione të tjera politike, ai tregoi konsistencë në qëndrimet dhe përkushtim ndaj rendit institucional dhe drejtimit demokratik të shtetit të ri.
Vdekja e tij më 10.06.2025 u shënua si një humbje e madhe për Kosovën dhe për gjithë kombin shqiptar. Dr. Bukoshi la pas një trashëgimi që përfaqëson përpjekjen për të ndërtuar një shtet mbi themelet e ligjshmërisë, përfaqësimit dhe dijes, larg populizmit dhe konfliktit të panevojshëm. Ai mbetet simbol i një gjenerate që shtetin e mendoi si projekt civilizues, e jo thjesht si rezultat të momentit historik.
Në cilësinë time si studiues dhe autor i kësaj eseje, ndjej thellësisht përgjegjësinë intelektuale dhe shpirtërore për ta përkujtuar dhe vlerësuar figurën e tij me objektivitet shkencor dhe me krenari personale. Kjo ndjenjë është e lidhur drejtpërdrejt me gjenezën time: rrjedh nga familja Bukoshi, një degë e një trungu fisnor që përfaqëson dinjitet, urtësi dhe përkushtim shekullor ndaj çështjes kombëtare. Lidhja ime me këtë familje nuk është vetëm biografike, por edhe identitare – një raport që më obligon ta ruaj dhe promovoj kujtimin dhe veprën e Dr. Bujar Bukoshit me përkushtim e integritet.
Bujar Bukoshi nuk ishte një politikan i zakonshëm; ai ishte përfaqësues i arsyes, i mendimit strategjik dhe i idealit të lirisë në formën më qytetare të saj. Ai ishte ndër ndritësit më të mëdhenj të kombit në shekullin XX dhe fillimshekullin XXI – një figurë që e përfaqësoi Kosovën me nder, dinjitet dhe mençuri në betejat më vendimtare të historisë së saj moderne.
