Pesë muaj më parë ndoshta nuk do mendonm se do i lexojmë rreshtat e mëposhtëm. Si shumë të tjerë, kemi supozuar se Siria do të vazhdonte të mbetet e kapur mes agjendave të huaja, kaosit të brendshëm dhe hijes së gjatë të luftës. Por, ajo që kam parë në një kohë të shkurtër nën udhëheqjen e re siriane, më ka bërë vërtet përshtypje. Jo vetëm premtime në letër, por angazhim në terren, ku jeta reale preket përditë.
Që nga marrja e kontrollit, qeveria e re ka ndërmarrë hapa të guximshëm dhe të pafalshëm për të rivendosur sovranitetin. Ata nuk folën vetëm për shtyrjen e ndikimit të huaj, por ata e bënë atë. Përpjekjet izraelite për të pushtuar provincën e Kuneitrës (pjesa jugperëndimore e Sirisë) nën të ashtuquajturin "Projekti Druz" u mbyllën plotësisht. Milicitë, dikur të konsideruara të paprekshme, janë shpërbërë duke përfshirë ato të rreshtuara me Iranin. Vetëm kjo do të mjaftonte si një titull kryesor. Por ky është vetëm fillimi.
Një goditje mbarëkombëtare ndaj Captagonit ka çmontuar laboratorët e drogës dhe rrjetet e kontrabandës që po helmonin rajonin. Zbatimi i ligjit është rindërtuar nga themelet me një forcë policore kombëtare të sapotrajnuar që ruan rendin. Dhe le të jemi të qartë: kjo nuk ishte një lëvizje PR në nivel sipërfaqësor. Në qytete si Alepo dhe Hama, ne kemi parë ndryshimin me energji elektrike, ujë të pastër dhe spitale funksionale. Pra, bazat e jetës po kthehen.
Rimëkëmbja ekonomike është po aq e habitshme. Prodhimi i naftës është rritur. Vendkalimet kufitare me Irakun, Jordaninë dhe madje edhe Turqinë po rihapen. Tregtia po rrjedh përsëri. Paundi sirian është rikthyer si monedha kombëtare dhe aeroporti i Damaskut është i gjallë me trafik. Këto janë pikat e kthimit të sovranitetit, jo tituj të ndezur, por themelet e një shteti funksional.
Diplomatikisht, Siria po tërhiqet përsëri në skenën botërore. Së fundi lidershipi sirian ishin prezent në Forumin Diplomatik të Antalisë, nën patronazhin e presidentit Erdogan dhe ministrit të jashtëm turk, Hakan Fidan, ku ishte një mundësi e shkëlqyer për gërshetimin e Sirisë me politikat globale. Marrëveshjet me Katarin, Egjiptin dhe Emiratet e Bashkuara Arabe për rindërtimin dhe energjinë janë nënshkruar tashmë. Lehtësimi i sanksioneve është siguruar si nga BE ashtu edhe nga SHBA, diçka që pak prej nesh e menduan të mundur këtë kaq herët.
Ajo që më prek më shumë është dimensioni kulturor dhe njerëzor i këtij rikuperimi. Kishat dhe xhamitë e dëmtuara ose të shkatërruara dikur në Homs dhe Aleppo po restaurohen dhe rihapen. UNESCO tani po punon me qeverinë për të rindërtuar Palmirën dhe Halepin e Vjetër - simbolet e trashëgimisë siriane, nga të cilat bota pothuajse kishte hequr dorë.
Madje edhe objekte të vjedhura, qindra prej tyre janë gjetur me ndihmën e Interpolit dhe UNESCO-s. Ndërkohë, toka dhe pronat e marra nga milicitë e mbështetur nga të huajt nën presion po u kthehen me të drejtë sirianëve. Taksat e autostradave të drejtuara nga komandantët e luftës janë zhdukur dhe së shpejti do të vendoset një sistem i unifikuar i taksave dhe doganave. Nuk ka të bëjë vetëm me rindërtimin, ka të bëjë me drejtësinë.
Disa njerëz mund të jenë skeptikë dhe kjo është e drejta e tyre. Historia e fundit e Sirisë ka lënë plagë të thella dhe besimi nuk rindërtohet brenda natës. Por faktet kanë rëndësi, rezultatet kanë rëndësi dhe rezultatet flasin vetë.
Ky nuk është një rast i besnikërisë së verbër apo optimizmit naiv. Është një njohje e diçkaje të rrallë në kohën tonë: një komb sovran që refuzon të jetë peng i askujt, duke rindërtuar nga rrënojat e tij me zhavor, inteligjencë dhe vendosmëri.
Në një botë ndërhyrjesh të pafundme dhe premtimesh të thyera, kthesa e Sirisë, e nxitur nga lidershipi dhe populli i saj, nuk është aspak e jashtëzakonshme.
