Përplasja ndërmjet Presidentes së Republikës dhe Gjykatës Kushtetuese ka rikthyer në qendër të debatit pyetjen themelore: kush e mbron Kushtetutën kur vetë institucionet interpretojnë ndryshe rolin e tyre?
Në rastin konkret, Presidentja Vjosa Osmani ka zgjedhur një qasje të drejtpërdrejtë ndaj vendimeve të Gjykatës, duke i quajtur disa prej tyre “të motivuara politikisht”, veçanërisht në raport me vendimet që kanë ndikuar në proceset e formimit të institucioneve dhe zbatimin e ligjeve në veri të vendit.
Ky tension institucional nuk është vetëm teknik; ai është simptomë e një sistemi politik që ende nuk e ka konsoliduar ndarjen e pushteteve. Kosova, që nga shpallja e pavarësisë, ka ndërtuar një arkitekturë kushtetuese hibride – të ndikuar nga ndërkombëtarët, por të operuar nga elita që shpesh e sheh Kushtetutën si instrument fleksibil, jo si kornizë të pandryshueshme.
Në këtë sfond, Presidentja Osmani përfaqëson një frymë reformiste që kërkon të çlirojë institucionet nga ndikimet politike të pasluftës. Por përballë saj qëndron një sistem gjyqësor që shpesh i shërben stabilitetit formal dhe jo drejtësisë reale. Ky dualizëm e ka zbehur autoritetin e secilit institucion dhe e ka futur Kosovën në një cikël legjitimimi të përhershëm, ku çdo vendim sfidohet nga një tjetër organ.
Letra e ish-presidentit amerikan Donald Trump, e dërguar më 5 gusht 2025, drejtuar Presidentes Osmani, ishte sinjal i qartë se edhe partnerët ndërkombëtarë e shohin me shqetësim këtë dualizëm institucional. Trump e theksoi se stabiliteti i Kosovës nuk mund të ndërtohet mbi konflikte të brendshme politike, por mbi një sistem që i shërben qytetarit e jo partive.
Ky ndërhyrje diplomatike – megjithëse formale – i rikujtoi Kosovës se demokracia nuk është garë për dominim të institucioneve, por bashkëjetesë e pushteteve.
Nëse Presidentja dhe Gjykata Kushtetuese e shohin veten si kundërshtare, atëherë vetë shteti mbetet pa busull. Kjo përplasje shfaqet në një moment delikat, kur vendi përballet me tensione në veri, sfida ekonomike dhe krizë të besimit qytetar në institucione.
Në thelb, kjo krizë është test i pjekurisë kushtetuese të Kosovës.
Nëse ky test dështon, atëherë çdo betejë politike do të përfundojë në gjykatë, e çdo vendim gjykate do të interpretohet politikisht — duke e kthyer Kushtetutën nga akt themeltar në fletushkë legjitimimi të përkohshëm të pushtetit.
