Draft-Statuti i BE-së për Asociacionin e Komunave Serbe ka ngjallur shqetësime të mëdha, duke u konsideruar një rrezik serioz për sovranitetin dhe stabilitetin e Kosovës. Dokumenti i propozuar ka ngjallur reagime të forta, pasi mund të sjellë pasoja të mëdha për funksionimin institucional dhe politik të Kosovës, si dhe mund të krijojë mundësi për ndikime të jashtme në proceset vendimmarrëse. Sipas analistit Qani Shabani, ky draft mund të hapë rrugën për krijimin e një sistemi të ri të pasigurisë politike dhe destabilizimit të brendshëm të Kosovës.
1. Krijimi i Një Strukture Paralele në Kosovë
Neni 7 i Draft-Statutit parashikon krijimin e një strukture të veçantë për Asociacionin, me kompetenca të veçanta në fusha si arsimi, shëndetësia, zhvillimi ekonomik dhe lidhjet me Serbinë. Ky aspekt është problematik sepse mund të krijojë një entitet paralel që do të funksiononte jashtë kornizës shtetërore të Kosovës, duke rrezikuar unitetin dhe sovranitetin e vendit. Ky zhvillim është një kërcënim të drejtpërdrejtë për integritetin e shtetit.
2. Përfshirja e Serbisë në Vendimmarrjen e Brendshme të Kosovës
Draft-Statuti i BE-së gjithashtu lejon Asociacionin të marrë mbështetje financiare dhe teknike nga Serbia. Ky është një tjetër shqetësim, pasi krijon mundësinë që Serbia të ketë një ndikim të drejtpërdrejtë në zhvillimet e brendshme të Kosovës, duke minuar autonominë dhe sovranitetin e vendit. Ky ndikim mund të krijojë një ndikim të fshehur dhe të rrezikshëm, që e vendos Kosovën në një pozitë të pasigurt për të ardhmen.
3. Ndikimi në Sistemin Ligjor të Kosovës
Me nenin 10, Asociacioni mund të miratojë akte dhe rregullore të brendshme që do të zbatohen në komunat serbe. Ky veprim mund të krijojë një nivel të ri të pushtetit brenda Kosovës dhe të dëmtojë autoritetin e institucioneve shtetërore të Kosovës, duke rrezikuar sundimin e ligjit dhe funksionimin unitar të shtetit. Ky mund të çojë në krijimin e një shtrati të pasigurisë ligjore dhe destabilizim të rendit të brendshëm.
4. Mungesa e Nënshkrimit të Marrëveshjes së Ohrit nga Serbia
Përkundër angazhimit të BE-së, Serbia nuk ka nënshkruar Marrëveshjen e Ohrit, që ishte një marrëveshje e rëndësishme për normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë. Ky fakt tregon mungesën e angazhimit të Serbisë për të zbatuar marrëveshjet e mëparshme dhe e bën të paqartë angazhimin e saj për zbatimin e statutit të propozuar. Ky është një faktor që ndihmon në ruajtjen e tensioneve dhe mungesën e besimit në proceset e ardhshme.
5. Rreziku i Autonomisë së Gjerë për Komunat Serbe
Një tjetër shqetësim është se Asociacioni mund të krijojë një autonomi të gjerë për komunat serbe, duke sjellë mundësinë për të krijuar një "shtet brenda shtetit". Kjo do të krijonte një strukturë të dytë që do të dëmtonte integritetin dhe funksionimin e institucioneve shtetërore të Kosovës. Ky mund të çojë në një sistem të dyfishtë të pushtetit, që do të çonte në një destabilizim të përgjithshëm.
6. Mungesa e Reciprocitetit për Shqiptarët në Serbi
Në Draft-Statut, nuk parashikohet asnjë dispozitë për mbrojtjen e të drejtave të shqiptarëve në Serbi. Kjo është problematike, pasi krijimi i një entiteti për serbët në Kosovë pa ofruar të drejta të ngjashme për shqiptarët në Serbi do të krijonte një padrejtësi dhe do të shkelte parimin e reciprocitetit. Ky është një aspekt që do të nxisë pasiguri dhe tensione ndërkufitare, duke e përkeqësuar situatën.
7. Rreziku i Bllokimit të Politikave Shtetërore
Draft-Statuti gjithashtu mund të krijojë mundësinë që Asociacioni të bllokojë politikën shtetërore të Kosovës nëpërmjet ndikimit të tij në vendimmarrjen e brendshme. Ky mund të jetë një kërcënim për zhvillimin e politikave që janë në interesin e shtetit dhe qytetarëve të Kosovës. Ky është një rrezik që mund të pengojë zhvillimin politik dhe ekonomik të Kosovës në të ardhmen.
8. Kompetencat e Asociacionit
Disa nene të Draft-Statutit mund të japin kompetenca të gjerë Asociacionit, përfshirë menaxhimin e financave dhe miratimin e akteve detyruese. Kjo mund të minojë autoritetin e institucioneve të Kosovës dhe të krijojë një strukturë të re pushteti. Ky mund të çojë në krijimin e një autoriteti të dyfishtë dhe të pasigurt, që do të dëmtonte konsolidimin e shtetit të Kosovës.
Kosova duhet të mbrojë pavarësinë dhe stabilitetin e saj duke ndërmarrë masa të forta në planin diplomatik dhe juridik. Kjo është një çështje e rëndësishme për ardhmërinë e vendit dhe për ruajtjen e sovranitetit të tij.
"Draft-Statuti i BE-së për Asociacionin: Kërcënim për Sovranitetin dhe Stabilitetin e Kosovës"
Kosova po përballet me një situatë të tensionuar, ku Draft-Statuti i propozuar nga Bashkimi Europian për Asociacionin e Komunave me Shumicë Serbe ka ngritur shqetësime serioze mbi rrezikun që ky dokument mund të paraqesë për funksionimin dhe stabilitetin e shtetit të Kosovës. Ky dokument ka ngjallur një debat të ashpër në shoqërinë kosovare, pasi mund të krijojë një strukturë paralele brenda vendit, duke shkelur kështu Kushtetutën e Kosovës, e cila e përcakton vendin si një shtet të pavarur dhe sovran.
Pikat kyçe të Draft-Statutit kanë ngritur shqetësime, pasi ato mund të krijojnë një strukturë paralele brenda vendit, duke shkelur kështu Kushtetutën e Kosovës, e cila e përcakton vendin si një shtet të pavarur dhe sovran.
Një nga shqetësimet kryesore lidhet me kompetencat e Asociacionit. Neni 7 i statutit parashikon që Asociacioni do të ketë ndikim të gjerë në fusha si arsimi, shëndetësia dhe zhvillimi ekonomik, veçanërisht në komunat me shumicë serbe. Ky mekanizëm mund të krijojë një strukturë të veçantë të pushtetit, jashtë kontrollit të institucioneve shtetërore të Kosovës. Ky akt mund të rrezikojë stabilitetin politik të vendit dhe të minojë proceset integruese të Kosovës në komunitetin ndërkombëtar.
Po ashtu, Draft-Statuti ofron mundësinë që Serbia të ketë ndikim të drejtpërdrejtë në vendimmarrjen e Kosovës. Neni 14 i propozuar i statutit i lejon Asociacionit të marrë mbështetje financiare, teknike dhe materiale nga Serbia, një hap që mund të sjellë pasiguri dhe tensione të reja në marrëdhëniet midis Kosovës dhe Serbisë.
Në këtë kontekst, ka shqetësime se ky dokument mund të krijojë një sistem të dyfishtë brenda Kosovës, që do të sjellë përçarje dhe mundësi të reja për ndërhyrje të jashtme në çështjet e brendshme të vendit. Kjo mund të konsiderohet si një mundësi për destabilizimin e Kosovës, që do të shkelte sovranitetin dhe integritetin territorial të vendit.
Po ashtu, shqetësimi është rritur për faktin se kjo marrëveshje nuk parashikon asnjë dispozitë që do të mbrojë të drejtat e shqiptarëve në Serbi, duke theksuar se është e papranueshme që ky mekanizëm të ketë efekte vetëm për serbët në Kosovë, ndërkohë që shqiptarët e Preshevës, Bujanocit dhe Medvegjës mbeten të papërfaqësuar.
Një tjetër pikë shqetësuese është autonomia e gjerë që mund të krijohet për komunat serbe, e cila mund të çojë në një "shtet brenda shtetit". Draft-Statuti parashikon që Asociacioni mund të menaxhojë financat dhe të miratojë akte detyruese, që do të ishin të zbatueshme në komunat serbe, duke anashkaluar sistemin ligjor të Kosovës dhe duke rrezikuar stabilitetin e institucioneve shtetërore.
Kosova duhet të ruajë funksionalitetin dhe sovranitetin e saj, dhe çdo marrëveshje që vë në rrezik këto dy aspekte duhet të shqyrtohet me kujdes të thellë. Vetëm në këtë mënyrë Kosova mund të sigurojë një të ardhme të qëndrueshme dhe të paqes, pa ndikime të jashtme që mund të rrezikojnë integritetin e shtetit të saj.
